Januari 2024

Is er eigenijk nog behoefte aan AMV: Algemene Muzikale Vorming? Met verbazing kijk ik naar het aanbod muzieknoten leren lezen in Amsterdam, onze hoofdstad van Nederland, waar het allemaal gebeurt, of correctie: waar het allemaal zou moeten gebeuren. Het aanbod muzieknotatie leren lezen is nagenoeg nihil. 

Als Brabantse, opgegroeid in de jaren 80 had ik zestig minuten per week verplicht AMV-les naast klarinetles, een jaar lang en dat van je achtste t/m jouw 12e als je verder wilde met jouw instrument. Proefles AMV bestond niet, evenmin als strippenkaarten, of ‘Mijn kind wil even proberen of ‘het iets voor ‘m is.’… 

‘Je ging erop’, of je kon gewoon geen reguliere muziekles volgen, basta. Het was in de jaren 80 van de vorige eeuw gebruikelijk dat je als kind van een jaar of acht op muziekles ging. Dat was niet iets van enkel de hoger opgeleiden of de linkse elite. Dit was normaal, niet alleen in Brabant trouwens. 

Als ik nu aan een groep jongeren vraag, bijvoorbeeld aan Nederlandse jongeren die naar een theateropleiding willen (16-24 jaar) wie er wel of geen muzieknoten kan lezen, antwoordt een overgrote meerderheid geen, niet, nee, centrale c – geen idee. Als er door die jongeren een instrument wordt bespeeld – ik herhaal àls – dan is het toetsen, gitaar, of de ukelele. Probeer dat laatste eens 8 x achter elkaar uit te spreken. Dan heb je 2 maten vol met 16e noten. Begrijp je dit niet: het uitspreken van 8x ukelele is moeilijker en nuttelozer dan het leren van muzieknoten.

Ik neem de jongeren zelf natuurlijk niets kwalijk, maar ik schrik hiervan en ervaar plaatsvervangende schaamte, ongeveer net zoveel als toen ik las dat er in een welvarend land als Nederland nu een derde van de 15 jarigen onvoldoende begrijpt van wat die leest.

Waarom moeten wij dan muzieknoten leren lezen?

Muziek is een communicatiemiddel dat iedereen verstaat. Je hoeft een jong kind niet uit te leggen hoe een muziekstuk bedoeld is, dat komt toch wel binnen. Muziek is hoe dan ook voelbaar, zolang het kind blootgesteld kan worden aan muziek. Het ‘verstaan’ bestaat naast spreken en uitoefenen, maar het spreken en uitoefenen is een vaardigheid die je aangereikt moet krijgen, anders kun je het niet. Muzikaliteit zit in je, de uitoefening niet. Die ontwikkel je.

Voortgang en begrip gaan hand in hand. 

Als jij begrepen wilt worden en niet verkeerd geïnterpreteerd of gemarginaliseerd wilt worden, dan is het raadzaam om je zo goed en verfijnd mogelijk uit te kunnen drukken. Dat kan bijvoorbeeld met taal, maar dat kan al helemaal met muziek, zeker als jij in alle toonaarden en met zorgvuldig gekozen nuances jezelf verstaanbaar kunt maken. Dit vergt regelmatige oefening, herhaling, goede voorbeelden, tijd, gedegen muzieklessen en inzicht in wat er allemaal tot jouw beschikking is aan dynamiek, melodie, tempo, ritme, wisselingen, allerlei combinaties van muzieknoten, verfijning, aanscherpen van het luisteren. 

Losse muzieknoten smaken misschien nergens naar, maar in het geheel van een muzikale taal zijn ze een schat aan wat jij tot uitdrukking kunt brengen en zonder gevaar de wereld in kan sturen! Sterker nog: het brengt mensen en begrip bij elkaar!

Ik ben benieuwd hoe jij hierover denkt. 

Is er behoefte aan Algemene Muzikale Vorming?

Bij voldoende animo start ik in september 2024 wekelijkse AMV-lessen op donderdagmiddag. Aanmelden kan via zingenbijsarah@gmail.com.